Image

بەشی کارگێڕی کار فراوانترین بواری زانستە، لەگەڵ هەموو زانستەکانی تردا دەگونجێت و پەیوەندی راستەوخۆی هەیە، واتە دەرچوانی ئەم بەشە بە سوود وەرگرتن لەو وانە گرنگانەی دانراون دەتوانن پسپۆڕی لەهەموو دامەزراوەیەکی گشتی و تایبەتی بەدەست بهێنن، چ لە کەرتی حکومی بێت یا کەرتی تایبەت وەک سەجەم کۆمپانیاکان کەلەبازاڕدا بوونی هەیە، ئەگەر کۆمپانیای بیناسازی بێت یان نەخۆشخانە یاخوود لەبازاڕی تەکنەلۆژیدا بێت یان هەر بوارێک بێت دەستی کاری پێویست بێت.

دەرچووانی بەشی کارگێڕی کار دەتوانن بەدواداچوون بۆ دەرفەتی پیشەیی بەرفراوان بکەن لە سەرانسەری پیشەسازییە جیاوازەکاندا. هەندێک ڕۆڵی باو بریتین لە:

١. بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان: دەرچووان دەتوانن ببن بەبەڕێوەبەری سەرچاوەمرۆییەکان لەهەموو دامەزراوەکانی حکومی و تایبەتیدا، دەتوانن ڕۆڵی بەڕێوەبەری سەرچاوە مرۆییەکان ببینن لەهەموو کۆمپانیا جیاوازەکاندا. ئەگەر کۆمپانیای هاوردەکانی دەرمان پێداویستی پزیشکی بێت یان کۆمپانیایی بیناسازی بێت یا هەر کۆمپانیایەکی بواری دارایی و ئابوری بێت.

٢. بەڕێوەبەری بازرگانی: سەرپەرشتیکردنی کارەکان، بەڕێوەبردنی تیمەکان، و باشترکردنی کارایی ڕێکخراوە داراییەکان، لێرەدا دەرچووی بەشی کارگێری کار دەتوانێت ببێت بەکەسێکی سەرکەوتوو لە هەموو بوارەکانی بەڕێوەبردندا.

٣. بەڕێوەبەری بازاڕکردن: لەهەموو دامەزراوە و کۆمپانیایەکی جیاوازدا، بەڕێوەبەری بازاڕێکردن یان مارکێتینگ بوونی هەیە، دەرچوانی ئەم بەشە دەتوانن پەرەپێدان و جێبەجێکردنی ستراتیژییەکانی بازاڕکردن بۆ بەرەوپێشبردنی بەرهەم و خزمەتگوزارییەکان بەدەست بهێنن، لە مۆڵ و ناوەندە جیاوازەکانی بازاڕدا.

٤. بەڕێوەبەری فرۆشتن: پێشەنگی تیمەکانی فرۆشتن و هاندانی گەشەی داهات.

٥. شیکارکەری دارایی – شیکردنەوەی داتا داراییەکان بۆ ڕێنماییکردنی بڕیارەکانی بازرگانی.

٦. بەڕێوەبەری کارەکان – باشترکردنی پرۆسەکان، باشکردنی سەرچاوەکان، و دڵنیابوون لە کارایی بازرگانی.

٧. خاوەنکار – دەستپێکردن و بەڕێوەبردنی کارێکی تایبەت بە خۆت.

٨. بەڕێوەبەری پڕۆژە – پلاندانان و جێبەجێکردن و تەواوکردنی پڕۆژەکانی بازرگانی.

٩. بەڕێوەبەری ئەکاونت – بەڕێوەبردنی پەیوەندییەکانی کڕیار و دڵنیابوون لە ڕازیبوونی کڕیار.

١٠. ڕاوێژکار – ڕاوێژکاری بازرگانەکان لەسەر ستراتیژی، بەڕێوەبردن، و کارپێکردن.

ئەم ڕۆڵانە لە کەرتە جیاوازەکاندا بەردەستن وەک دامەزراوە حکومییەکان، کۆمپانیا تایبەتەکان، بانکەکان، چاودێری تەندروستی، پەروەردە و زۆر شتی تر.

ئەم وانەیە بەدواداچوون بۆ پرۆسەی دابینکردن دەکات، پلاندانان بۆ کرداری کڕین و پێداچوونەوە بە پێکهاتەی گرێبەستەکان و بژاردەکانی بەردەست بۆ کرداری کڕین. هەروەها پرۆسەی تەندەرکردن، داواکاری، ڕاستگۆیی و چۆنیەتی هەڵسەنگاندنی تەندەرەکان دەکۆڵێتەوە.

دەرئەنجامەکانی فێربوونی خوێندکار لەم کۆرسەدا

1.     تێگەیشتن لە ڕۆڵی کرداری کڕین لە گەیشتن بە ئامانجە ستراتیژییەکان.

2.     پێکهاتەکانی گرێبەست دەستنیشان بکرێت و تێگەیشتن لە سیستەمی گرێبەستە جیاوازەکانی بەردەست.

3.     هەڵبژاردنی گرێبەستی گونجاو بۆ پڕۆژەکان.

4.     هەڵبژاردن/دانوستاندن لەسەر ئەو ئۆفەرەی کە نوێنەرایەتی باشترین بەها دەکات بۆ کڕیار (نرخ بەرامبەر بەها).

5.     تێگەیشتن لە کاریگەرییە یاساییەکانی گرێبەستەکە (بە تەواوی بەڵگەدار یان ‘دیزاین و دروستکردن’).

6.     تێڕوانینێکی گشتی بۆ پێداویستییەکان، بەڵگەنامەکان، تایبەتمەندییەکان، پلانەکان و پرۆسەکان.

7.     چۆنێتی پلاندانان بۆ دابینکردن.

8.     چۆنیەتی ئامادەکردنی داواکاری تەندەر.

9.     چۆنیەتی هەڵسەنگاندنی تەندەرەکان.

Image

ئەم خولە ڕاپرسییەکە لە هەموو لایەنەکانی بەڕێوەبردنی فرۆشتن، لەوانەش خەمڵاندنی توانای فرۆشتن و پێشبینیکردنی فرۆشتن، بەڕێوەبردنی شوێنەکانی فرۆشتن، هەڵبژاردن، ڕاهێنان، پاڵنەر، سەرپەرشتیکردن و قەرەبووکردنەوەی هێزی فرۆشتن، و پەیوەندیکردن لەگەڵ ئەرکەکانی تری کۆمپانیاکە. هەروەها کێشە ئاساییەکانی بەڕێوەبردنی فرۆشتن و چارەسەرە ئەگەرییەکان دەگرێتەوە.

1.      پلانێک بۆ ڕێکخستن و کارمەند و ڕاهێنانی هێزی فرۆشتن دابڕێژە.

2.     زانینی جیاوازی نێوان ئەو لێهاتووییانەی کە پێویستن بۆ فرۆشتن و بەڕێوەبردنی فرۆشتن.

3.     دیاریکردنی هۆکارە سەرەکییەکان بۆ دامەزراندنی و پاراستنی مۆڕاڵی بەرز لە هێزی فرۆشتندا.

4.     داڕشتنی پلانێکی کاریگەر بۆ قەرەبووکردنەوەی فرۆشتن.

5.     هەڵسەنگاندنی ئەدای کەسێکی فرۆشیار.

6.     ڕێکخستنی ناوچەی فرۆشتن بۆ ئەوەی زۆرترین کاریگەری فرۆشتن هەبێت.

7.     هەڵسەنگاندنی ستراتیژییەکانی بەڕێوەبردنی فرۆشتن و فرۆشتن لە پێوەندی لەگەڵ ستانداردە یاسایی و ئەخلاقییەکانی ئێستای پراکتیک.

8.     نیشاندانی تێگەیشتنێکی ڕوون لە چەمکە سەرەکییەکانی بازاڕکردن بە نووسین و بە بەکارهێنانی تەکنیکە دروستەکانی پەیوەندی بازرگانی.

Image

(ئامار یان زانستی ئامار (بە ئینگلیزی: Statistics) بە زانستی پلانداڕشتنی لێکۆڵینەوە و تاقیکردنەوەکان ھەژمار دەکرێت، کە لە ڕێگای کۆکردنەوەی پێدراوەکان (داتا)، دواتر ڕێکخستن، کورتکردن، پێشاندان، شیکردنەوە، لێکدانەوە، بەدیھێنانی ئەنجامەکان بە پشتبەستن بە دراوە کۆکراوەکان، بۆ ئەوەی باشترین بڕیار بدرێت لەسەر ئەو لێکۆلینەوە یان تاقیکردنەوەدا. وە دەتوانرێت زانستی ئامار بەوە پێناسە بکرێت کە بریتیە لە زانستی (مەزەندە و ئەگەرەکان).

دەرئەنجامەکانی فێربوونی خوێندکار لەم کۆرسەدا

1.     تێگەیشتن لە زانستی ئامار وەهەروەها گرنگی زانستی ئامار لە ژیانی مرۆڤدا.

2.     فیرکردنی خوێندکار لە شیوازەکانی کۆکردنەوەی داتا وپوختەکردنی و شیوازەکانی پێشکەشکردنی داتا.

3.     فیرکردنی خوێندکار لە دروستکردنی (Frequency Distribution Table) .

4.     ئاشناکردنی خوێندکار لەشێوازە جیاکانی دەست نیشانکردنی نمونە بۆ ئەنجامدانی توێژینەوە.

5.     بەکارهێنانی مۆدولەکانی شیکاری داتاو زانیاری لە نەکارهێنانی پێوەرەکانی نێوانگیری و پەرشوبڵاوی و هاوکۆلکەکەنی پەیوەندی بەکارهێنانی نەخشەوگراف.

Image

لەم مادیۆلەدا بنەماکانی هادروێر و سۆفت وێری کۆمپیوتەر بە خوێندکاران دەناسێنرێت بە مەبەستی ئامادەکردنی بە زانیاری پێویستی کۆمپیوتەر و توانای کارکردن لە ژیانی کەسی و ئەکادیمیدا. فێرخوازەکان بە شێوەیەکی تیۆری و پراکتیکی ڕێنمایی دەکرێن لەسەر بەکارهێنانی پێکهاتەکانی هادروێری کۆمپیوتەر، سیستەمی کارپێکردن، تەکنیکەکانی گەڕان و ، دیزاینکردن و پێشکەشکردن، کارکردن لەگەڵ پرۆسێسەری دەق، و کارکردن لەسەر پەرەگرافی داتا. لەگەڵ تەواوکردنی ئەم خولە، خوێندکاران دەتوانن:

1.     کارکردن لەسەر سیستەمی کارپێکردنی ویندۆز (ویندۆز ١٠).

2.     بەکارهێنانی Learnata (سیستەمی فێربوونی ئەلیکترۆنی) و ئیمەیڵەکان

3.     گەڕان بە بەکارهێنانی بزوێنەری گەڕانی گووگڵ و چەند ماڵپەڕێکی گرنگ

4.     . ئامادەکردن و پێشکەشکردنی سیمینارەکان لە ڕێگەی (MS PowerPoint) بەشێوازێکی گونجاو و باش دیزاینکراو ڕێکخراو.

5.     بەکارهێنانی بەرنامەی (MS Word) بۆ پرۆسێسکردنی دەقەکان، ڕێکخستنی خشتەی داتا و شێوەکان بە فۆرماتێکی گونجاو.

6.     بەکارهێنانی بەرنامەی (MS Excel) بۆ پرۆسێسکردنی داتا، فۆرماتکردنی خانەکانی خشتەکان، شیکردنەوەی داتا، جێبەجێکردنی فۆرمولەکان و فەنکشنەکان، و بەکارهێنانی هێڵکاری بەشێوازێکی گونجاو.

Image

کارسازی گرنگە بۆ گەشەی ئابووری، دروستکردنی هەلی کار و داهێنان. پێشبڕکێ بەڕێوە دەبات و داهێنان بەهێز دەکات و بەشداری لە گەشەی کۆمەڵایەتی گشتی دەکات. بازرگانەکان دەرفەتەکان دیاری دەکەن و مەترسییە ژمێردراوەکان هەڵدەگرن و بازرگانی نوێ دروست دەکەن و ژیان دەخەنە بازاڕەوە. لە ڕێگەی داهێنان و خۆگونجاندن، کارپێکردن پێشکەوتنی ئابووری هاندەدات و بەرەنگاری کێشە نوێکان دەبێتەوە.

دوای تەواوکردنی کۆرسێکی بازرگانی، خوێندکاران بە شێوەیەکی ئاسایی کۆمەڵێک شارەزایی جۆراوجۆر وەردەگرن. ئەوان فێری دۆزینەوەی دەرفەتی بازرگانی دەبن، توێژینەوەی بازاڕ ئەنجام دەدەن، و پلانی بازرگانی گشتگیر پەرەپێدەدەن. خوێندکاران تێگەیشتنیان دەست دەکەوێت لە بەڕێوەبردنی دارایی، ستراتیژی مارکێتینگ، و پەیوەندی کاریگەر، کە گرنگن بۆ دامەزراندن و گەشەپێدانی بازرگانی. لەگەڵ ئەوەشدا.

کۆرسەکە زۆرجار بیرکردنەوەیەکی بازرگانی دروست دەکات، هاندانی داهێنان و هەستانەوە و توانای گەڕان بەدوای نادڵنیاییەکان. بە شێوەیەکی گشتی پەروەردەی کارپێکردن قوتابیان بەو زانیاری و شارەزاییانە دابین دەکات کە پێویستە بۆ دەستپێکردن و بەڕێوەبردن و سەرکەوتن لە پڕۆژەکانیان و بەشداریکردن لە پەرەپێدانی ئابووری و پەرەپێدانی کلتووری داهێنان.

ئەنجامەکانی فێربوونی مۆدیول

۱- پێناسەکردنی دەرفەتی بازرگانی و تایبەتمەندییەکانی بازرگانی بە بەکارهێنانی چەمکە بنچینەییەکانی بازرگانی و بازرگانی.

٢. پەرەپێدانی چەمکی بازرگانی داهێنان لە ڕێگەی تەکنیکی داهێنەرانە و داهێنەرانە

3. داڕشتنی ڕەشنووسی پلانی بازرگانی لەسەر بنەمای بیرۆکەی بازرگانی داهێنەرانە بە بەکارهێنانی نموونەی پڕۆژەی بەهێزترین ئەپڵێکەیشنی کارسازی.



Image


بەڕێوەبردنی کات زۆر گرنگە بۆ سەرکەوتنی کەسی و پیشەیی، چونکە ڕێگە بە تاکەکان دەدات ئەرکەکان بە ئەولەویەت دابنین، بەرهەمهێنان زیاد بکەن و فشار کەم بکەنەوە. ، ئامانجەکان بەدی دەکرێن، و بەتوانایی گشتی باشتر دەکرێت. ئەمە ڕێگە بە تاکەکان دەدات کە هاوسەنگییەک لە نێوان کار و خوێندن و ژیانی تایبەتیدا بەدەست بهێنێت و هەستی کۆنترۆڵ و دەستکەوت بەهێز بکات. دوای تەواوکردنی کۆرسێکی بەڕێوەبردنی کات.

فێرخوازان بە شێوەیەکی ئاسایی شارەزایی بەنرخیان دەست دەکەوێت وەک دیاریکردنی ئامانج، ئەولەویەتکردن و پلاندانانی کاریگەر. ئەوان تەکنیکەکان فێر دەبن بۆ باشترکردنی خشتەکانیان و زاڵبوون بەسەر دواکەوتن و تەرخانکردنی کات بە شێوەیەکی کارا. لەگەڵ ئەوەشدا، فێرخوازان توانای ناسینەوە و تیشک خستنە سەر ئەرکە ئەولەویەت بەرزەکان پەرەپێدەدەن، کە دەبێتە هۆی زیادبوونی بەرهەمهێنان و باشترکردنی هاوسەنگی نێوان کار و ژیان.

پەروەردەی بەڕێوەبردنی کات قوتابیان بەهێز دەکات لەگەڵ ستراتیژی کرداری بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ داواکارییەکانی بەرپرسیارێتی ئەکادیمی و پیشەیی و کەسی و دانانیان لەسەر ڕێگایەک بۆ سەرکەوتن لە بوارە جۆراوجۆرەکانی ژیانیان.

Image

بەڕێوەبردنی بنچینەییەکان کۆرسێکی بەڕێوەبردنی سەرەتاییە کە ئامرازە سەرەکییەکان کە پێویستە بۆ سەرپەرشتیار یان بەڕێوەبەرە کاریگەرەکانی ئەمڕۆ بۆ فێرخوازان دابین دەکات. کۆرسەکە بیردۆزی- چۆنیەتی زانیاری - لەگەڵ بەکارهێنانی کرداری تێکەڵ دەکات. ئەم کۆرسە کارامەی نەرم و توند بە فێرخوازان فێرئەکات. ئەو شارەزاییە نەرمانەی کە فێرخوازان گەشەیان پێدەدەن و داواکاری پێشکەش دەکەن بۆ لێکۆڵینەوەی حاڵەتی ڕاستەقینە بریتین لە پەیوەندیکردن، چارەسەرکردنی کێشە، بڕیاردان، دانوستاندن، پلاندانان و ڕێکخستن، بەڕێوەبردنی کات، ئاسانکاری و هەماهەنگی. ئامانجە قورسەکان بریتین لە دیاریکردنی ئامانج و ئامانجەکان؛ پێشبینی و بودجە؛ بە بەکارهێنانی ئامرازەکانی پلاندانان و ڕێکخستن؛

مۆدیول ئاماده یه بۆ ئه وه ی قوتابیه کان ئاگادار بکه نه وه له :

١. بنەماکانی بەڕێوەبردن

٢. پرۆسەی بەڕێوەبردن

٣ بڕیاردان

٤. ڕەفتاری ڕێکخراوەیی و کولتووری

٥. ڕێکخستن و دیزاین

٦. سەرکردایەتی

٧. هاندان

 لە کاتی تەواوبوونی ئەم پۆلە، خوێندکار دەبێت بتوانێت:

١.تێگەیشتنێکی بنەڕەتی لە بەڕێوەبردن و مێژووەکەی.

٢. تێبگەن بۆچی بەڕێوەبردن گرنگە

٣. تێگەیشتنێکی بنەڕەتی نیشان بدات لە ئەرکەکانی بەڕێوەبردن، بۆ پلاندانان، ڕێکخستن، سەرکردایەتیکردن و کۆنترۆڵکردن.

٤. ئامانجی ڕێکخراوەکە ڕوون بکاتەوە.

٥.جیاکردنەوەی نێوان بەڕێوەبردن و سەرکردایەتی.

٦.دیاریکردنی ڕۆڵی بڕیاردان و چاره سه رکردنی کێشه کان.

٧.دیاریکردنی جۆرەکانی بەڕێوەبەر، ئەرکە بنەڕەتییەکانی بەڕێوەبردن و شارەزاییە بنەڕەتییەکانی بەڕێوەبردن.

 

Image

ئەم وانەیە بۆ پەرەپێدانی توانای خوێندکارانە لە بیرکردنەوەی ئەکادیمی، پەیوەندیکردن، گفتوگۆ و مشتومڕ داڕێژراوە.  بابەتەکانی ئەم وانەیە فێرخوازەکان ڕادەهێنن بۆ بیرکردنەوەی ڕەخنەگرانە، بۆ ئەوەی داهێنەر بن، بەرپرس بن، و بەڕێوەبەرێکی شارەزا بن کە ڕێز لە دیدگای ئەوانی دیکە بگرێت و سەرکردایەتی ئارگیومێنتەکانی ئەکادیمیش دەکات.  پەیوەستە بە دەستنیشانکردنی کێشەکان و پێشکەشکردنی پێشنیاری گونجاو بۆ چارەسەرکردنی ئەو جۆرە کێشانە.

 هەروەها وانەکە ڕاهێنانیان پێدەکات بۆ بەکارهێنانی سەرچاوە جیاوازەکان بۆ پەیوەندی ئەکادیمی، بۆ بەرهەمهێنانی زانیاری.  جگە لەوەش، خوێندکاران ئاڕاستە دەکرێن بۆ وروژاندنی پرسیار و شیکردنەوەی دەقە زانستییەکان بە شێوەیەکی لۆژیکی و ڕەخنەیی

دوای خوێندنی ئەم وانەیە پێویستە خوێندکاران توانا و زانیارییان هەبێت دەربارەی:

١. ڕێزگرتن لە هەمەجۆریی پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکان لە کۆمەڵگاکاندا.

 ٢. پەرەپێدانی بیرکردنەوەی ڕەخنەگرانە و بڕیاردان و متمانە بەخۆبوون.

 ٣. نووسینی ڕاپۆرت، جۆری ڕاپۆرتی تایبەتی توێژینەوەکەیان لەخۆدەگرێت، وەرگێڕانی دەقە پێویستەکان.

 ٤. ئامادەکردن و پێشکەشکردنی پرێزنتەیشن، و ئەنجامدانی دیبەیت بە هەمان شێوە.

 ٥. نووسینی سیڤی پیشەیی و زانینی چەند بیرۆکەیەك سەبارەت بە چۆنیەتی ئەنجامدانی چاوپێکەوتنی کارە سەرکەوتووەکان

Image


 مەبەست لە وتنەوەی ئەم وانەیە ئەوەیە کە فێرخواز فێری مانای ڕاستەقینەی سکرتێر و بەڕێوەبردنی ئۆفیس بێت، بەڕێوەبردنی ئۆفیس هەموو ئەو کارانە دەگرێتەوە کە لە فەرمانگەکاندا ئەنجام دەدرێن، بووەتە لقێکی گرنگی کارگێڕی و گەشەیەکی بەرچاوی بەخۆیەوە بینیوە، بەتایبەتی لەگەڵ ناساندنی تەکنەلۆژیای سەردەمیانە  ، لەوانەش ئامێر و ئامێرە تەکنیکییە مۆدێرنەکان، کە ڕۆڵی بەڕێوەبردنی ئۆفیس و سکرتێرییان گەورە کرد و وەک پێشتر توخمێکی لاوەکی نەبێت.


 خوێندکاران دوای ئەم وەرزە بە تەواوی ئاشنا دەبن بە چەمکی ڕاستەقینەی ئۆفیس و سکرتێر، لە مەرج و بەرپرسیارێتی بەڕێوەبەرانی ئۆفیس تێدەگەن، هەروەها فێری گرنگی ڕۆڵی سکرتێر و لێهاتووییەکانی دەبن.

Image

 ئەم وانەیە جەخت لەسەر چەمك و پراکتیکەکانی بەڕێوەبردنی بەرهەمهێنان و کارکردن لە ڕێکخراوە هاوچەرخەکاندا دەکاتەوە  

ئەم وانەیە پێشەکییەك بۆ بواری بەرهەمهێنان و بەڕێوەبردنی کارەکان دەخاتە ڕوو.  بۆ تیشك خستنە سەر تەکنیکە پراکتیکی و کارپێکراوەکان داڕێژراوە کە دەتوانن کوالیتی و بەرهەمهێنانی ڕێکخراوەکە باشتر بکەن.

 ئامانجەکانی فێربوون

 ١. تێگەیشتن لە چەمک و تیۆرییە بنەڕەتییەکانی بەڕێوەبردنی بەرهەمهێنان.

 ٢. تێگەیشتن لە دۆخی بەڕێوەبردنی کارەکان بە متمانەی زیاتر.

 ٣. پێشبینیکردنی ئەو کێشانە کە لە پرۆسەکانی بەرهەمهێنان و کارپێکردندا لەوانەیە لە ماوەی کارکردندا ڕووبەڕوویان ببینەوە.

 ٤. فراوانکردنی زانیاری تاکەکەسی لەسەر بنەما و پراکتیکەکانی بەڕێوەبردنی کارەکان.

 ٥. جێبەجێکردنی چەمکەکانی بەڕێوەبردنی کارەکان و کاریگەرییان لەسەر بڕیارەکانی بازرگانی.

٦. بەدەستهێنانی زانیاری دەربارەی بەڕێوەبردنی پرۆسەکانی بەرهەمهێنان.

٧. چۆنیەتی بەڕێوەبردنی کارەکان بە شێوەیەکی کاریگەر.

٨. تێگەیشتنێکی باشتر لە تەکنیکەکانی بەرهەمهێنانی مۆدێرن.

Image

 بەڕێوەبردن، بە هەموو پێناسە جیاوازەکانییەوە، هەرگیز لە ڕەفتاری ڕێکخراوەیی جیا نابێتەوە، هەرچەندە لە میتۆد و تەکنیک و پێکهاتە و ڕێساکانیدا پەرەی سەندووە و بە شێوەیەکی سادەش ئامانجەکانی بەڕێوەبردن بەبێ مرۆڤ بەدی نایەت.

 بەرپرسیارێتی گەورە هەیە کە دەکەوێتە سەر توخمە مرۆییەکان سەبارەت بە کارکردن لەناو ڕێکخراوە کاڵا و خزمەتگوزارییەکان، کە پەیوەندییان بە کۆکردنەوەی زانیاری، پێشبینیکردنی داهاتوو، وێنای سیاسەت، دەستنیشانکردن و ڕاستکردنەوەی لادانەکان، و کار و چالاکییەکانی دیکە کە لەناو هەر ڕێکخراوێکدا پراکتیزە دەکرێن،  بەپێی ئەوەش ئەدای ڕێکخراوەکە باشتر دەکرێت و بە باشترین شێوە بەکارهێنانی سەرچاوە ماددی و مرۆییەکانی بە مەبەستی بەردەوامبوونی ڕێکخراوی کار و پاراستن و گەیشتن بە ئامانجەکانی.


 ئامانجەکانی وانەکە:

١. تێگەیشتن لە ڕۆڵی توخمە مرۆییەکان لە ڕێکخراوەکاندا.

٢. تێگەیشتن لە چەمکی ڕەفتاری ڕێکخراوەیی.

٣. جیاوازیکردن لە نێوان ڕەفتاری مرۆڤ و ڕەفتاری ڕێکخراوەیی.

 ٤. تێگەیشتن لە سروشتی پەیوەندی نێوان ڕەفتاری ڕێکخراوەیی و زانستە ڕەفتارییەکانی تر.


 دەرئەنجامەکانی فێربوونی خوێندکار:

 لێکۆڵینەوە لە هەڵسوکەوتی ڕێکخراوەیی ئامانجی تێگەیشتنە لە ڕەهەندە دەروونی و ڕەفتاری و کۆمەڵایەتییەکانی مرۆڤ وەك فەرمانبەرێك یان کرێکارێك، بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی کە کەسەکە ملکەچی یاسا و ڕێنمایی و نۆرمێکە کە ڕەفتاری کارگێڕی و ڕێکخراوەیی ڕێکدەخات، جا ئەم کارە ئەنجام بدات  بە تەنیا یان وەك ئەندامێکی تیمێك، چونکە تێگەیشتن لە کاریگەرییە ئەرێنی و نەرێنییەکان لەسەر ڕەفتاری کارمەند یان کرێکار، جا ئەو کاریگەرییانە لە ناو ئەو ڕێکخراوەی کە تێیدا کاردەکات یان لە دەرەوە، واتە ژینگە کۆمەڵایەتییە گەورەکەی کە سەر بە خۆیەتی.  ئەم تێگەیشتنە بەشدارە لە بەکارهێنانی ئەو زانیاریانە کە بە سودە بۆ ڕێکخراوەکە و بەو پێیەی ڕەفتاری ڕێکخراوەیی سەرنجی لەسەر ڕەفتار و کارلێکەکانی توخمە مرۆییەکانە، کە بە گرنگترین توخمی بەرهەمهێنان دادەنرێت بۆیە سەرکەوتنی ڕێکخراوەکە پەیوەستە  لەسەر سەرکەوتن و چالاککردنی توخمە مرۆییەکان و باشترکردنی ئەدای کارکردنی، و دەتوانین ئامانجەکانی ڕەفتاری ڕێکخراوەیی لە سێ ئامانجی سەرەکیدا کورت بکەینەوە

١.  یارمەتیدەرە بۆ ڕوونکردنەوەی ڕەفتاری مرۆڤ بە دەستنیشانکردنی هۆکارەکانی ڕەفتار

٢. پێشبینیکردنی ڕەفتار، بە زانینی هۆکارەکانی ڕەفتار.

٣.  ئاراستەکردن، کۆنترۆڵکردن لە ڕەفتاردا بە کاریگەریکردن لەسەر هۆکارەکە.

 

Image

ستراتیژ یەکێکە لە بابەتە سەرەکیەکانی بەڕێوەبردن، کە ڕێکارێک یاخود شێوازێک دەگیرێتەبەر لەلایەن بەڕێوەبەرێکەوە بۆ گەیشتن بە ئامانجێک یاخود زیاتر.

زاراوەی ستراتیژی لە بنەرەتدا زاراوەیەکی سەربازییەو بەمانای هەڵسەنگاندنی بارودۆخی خۆت و بەرامبەرەکەت دێت یاخود دانای پلانی درێژخایەن.

کەواتە بەڕێوەبردنی ستراتیژی بریتییە لەپەرەپێدان و جێبەجێکردنی پلانەکان بۆ یارمەتیدانی ڕێکخراوێک بۆ بەدیهێنانی ئامانجەکانی. بەم پڕۆسەیە دەوترێت داڕشتنی ستراتیژی پلاندانانی ڕێکخراوەیی، لێرەدا پلانی ستراتیژی دادەڕێژرێت لەسەر بنەمای دیاریکردنی کێشەکان و هەڵبژاردنی باشترین ستراتیژی چاودێریکردنی پێشکەوتنەکان وە شیکردنەوەی خاڵە (بەهێز و لاوازەکان، دەرفەت و هەڕەشەکان). 

لە وانەی ئیدارەی ستراتیژی گرنگی بە ئاشکراکردنی بەها و پڕۆسەی ستراتیژی دەدرێت، جگە لە ئاشناکردنی فێرخوازان بە بابەتی نوێ، فێرخوازان چاوەڕوان دەکرێت فێربوونی پێشوویان یەکبخەن بۆ بڕیاردانی ستراتیژی لە رێکخراوەکاندا، وانەی ستراتیژی دیزاین کراوە بۆ دۆزینەوەی تێڕوانین و ئەرکی رێکخروێک و پشکنینی پرەنسیپەکان و تەکنیکەکان و مۆدێلەکانی شیکردنەوەی ژینگەیی و گفتوگۆکردن لەسەر تیۆری و کرداری داڕشتنی ستراتیژی و جێبەجێ کردن. وەک کۆمپانیا و ئەخلاقیاتی بازرگانی بۆ پەرەپێدانی سەرکردیەتی ستراتیژی کاریگەر، وانەکە بە تایبەت دیزاین کراوە نەک تەنها بۆ ناساندنی فێرخوازان بە چەمکە ستراتیژییە سەرەکیەکان، بەڵکو ئامانجی یارمەتیدانی فێرخوازانە بۆ تێکەڵکردن و جێبەجێکردنی فێربوونی پێشوویان بۆ بارودۆخی بازرگانی جۆراوجۆر. کە ئامانجمان:

-         پەرەپێدانی کارامەیی فێرخوازانە لە ناسینەوە و شیکردنەوە و چارەسەرکردنی کێشەکان لە ڕێگەی ئەرکە جۆراوجۆرەکانەوە کە نوێنەرایەتی جیهان بازرگانی ڕاستەقینە دەکات.

-         تێگەیشت لە ڕۆڵی بەڕێوەبەری ستراتیژی وەک پلاندانەر و بڕیاردەر و سەرکردەی ڕێکخراوەکان.

-         ناساندنی ئامڕازە تایبەتەکان، پڕۆسەکان، چوارچێوەکان کە خزمەتی ڕێکخراوەکان دەکەن کاتێک ڕووبەڕووی کێشە و کێشە ژینگەییەکان دەبنەوە.

-         تێگەیشتنێکی بنەڕەتی لە سروشت و داینامیکی پڕۆسەی ستراتیژی داڕشتن و جێبەجێکردنی کە ئێستا لەلایەن هەموو کۆمپانیاکانەوە بەکاردەهێنرێت بۆ خۆگونجاندنێکی سەرکەوتوو لەگەڵ ژینگەدا.

-         تێگەیشتن لە بڕیارە ستراتیژیەکان کە رێکخراوەکان دەگەیەننە لوتکە و توانای بەشداریان هەیە لە پلاندانانی ستراتیژی.

-         دیاریکردنی شوێنی ستراتیژی ئێستا و خوازراو بۆ وەڵامدانەوەی داواکارییەکانی بازاڕ.

-         شیکردنەوەی هەلسەنگاندنی بارودۆخەکانی کۆمپانیا و ژیانی ڕاستەقینە و پەرەپێدانی جارەسەری داهێنەرانە بە بەکارهێنانی ڕوانگەی بەڕێوەبردنی ستراتیژی.

-         تێگەیشتن لەو ڕۆڵە گرنگەی کە ئەرکی ئیدارەی سەرچاوە مرۆییەکان لە دانان و جێبەجێکردنی ستراتیژی ڕێکخراوەکەدا هەیە.

-         هەڵسەنگاندن و پێداچوونەوە بە بەرنامە و ڕێکارەکان بۆ بەدیهێنانی ئامانجی ڕێکخراوەییەکان.

-         ناسینەوە و هەڵسەنگاندنی کاریگەری دەرفەتەکان و هەڕەشەکان لەسەر ژینگەی کۆمپانیاکە و ڕکابەرەکان.

-         شارەزایی لە جۆرە جیاوازەکانی ستراتیژی بازرگانی هەبێت و بتوانێت ستراتیژی گونجاو هەڵبژێرێت. 

Image

بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان گرنگیەکی زۆری هەیە لە ڕێکخراوەکاندا ئەویش پەیوەندی ڕاستەوخۆی هەیە لەگەڵ تاکەکان کە کاریگەرن لەسەر پڕۆسەی بەرهەمهێنان و بەرزکردنەوەی بەرهەم، هەروەها ڕۆڵێکی هەیە لە چارەسەرکردنی کێشی کارمەندان و بەرزکردنەوەی ئاستی هۆشیاری تاکەکان لە ڕێکخراوەکاندا. لە هەمانکاتدا پەرەپێدان بە توانای تاکەکان، دروستکردنی پەیوەندییەکی پتەوە لە نێوان کارمەندان و دۆزینەوەی کەسی شیاو لە کات و شوێن و جۆرییەتی بۆ شوێنی شیاو، پێدانی ماف رێسا و یاساکان ... ئەمانە و چەندین گرنگی تری ئیدارەی سەرچاوە مرۆییەکان بۆ رێکخراوەکان فێرخواز زیاتر ئاشنا دەکات بە ئیدارەی سەرچاوە مرۆییەکان.

سەرچاوە مرۆییەکان شێواز یاخود رێگەیەکی کارای بەڕێوەبردنی هێزی کارە کە لە رێکخراوەکاندا ئیش ئەکەن، بەمەبەستی بەدیهێنانی ئامانج.

لێرەدا فێرخواز تەواوی لایەن و بابەتە گرنگەکانی تایبەت بە ئیدارەی سەرچاوە مرۆییەکان دەخوێنێت و سوود وەردەگرێت لە میتۆد و بنەماکانی ئیدارەی سەرچاوە مرۆییەکان بە شێوەیەکی گشتی کە خۆی لەمانەدا دەبینێتەوە:

-         ئەرکەکان و چالاکیەکانی ئیدارەی سەرچاوە مرۆییەکان.

-         بەشی ئیدارەی سەرچاوە مرۆییەکان لە ڕێکخراوە جیاوازەکاندا.

-         لێهاتووی بەڕێوەبردنی سەرچاوە مرۆییەکان.

-         دۆزینەوەی کەسی گونجاو لە ناوەوە یاخود دەرەوەی رێکخراوەکە.

-         هەڵبژاردن.

-         ڕاهێنان و پەرەپێدان.

-         هاندان.

-         هەڵسەنگاندنی هێزی کار.

-         ئیدارەی هێزی کارمەندان.

-         پەیوەندی کارمەندان.

-         ژینگەی کار.

-         سەلامەتی و ئاسایش.

 

Image